Аймгийн танилцуулга
Газар зүй
Сэлэнгэ аймаг нь Монгол улсын хойд хэсэгт Орхон Сэлэнгийн савын дунд зэргийн уулс бүхий нутгийг эзлэн оршино. Аймгийн нутгийн баруун хойд хэсгээр Юрийн хурдас, өмнөд хэсгээр нь герциний боржин, зүүн хэсэгт нь гүний боржин тархжээ. Аймгийн нутагт нүүрс (Улаантолгой, Шарын гол), төмөр (Төмөртэй, Төмөртолгой), алт (Их Алтат, Бугант, Толгойт) болон барилгын материалын баялаг бий.
Сэлэнгэ, Орхон, Хараа, Ерөө зэрэг манай орны том гол мөрд урсана. Сэлэнгэ мөрнөөр усан онгоц явна. Цагааннуур зэрэг нуур бий. Ерөө, Товхонханы, Хондын Могойн зэрэг рашаан бий. Нутгийн ихэнх хэсэгт уулын хар шороон хөрс, гол мөрдийн хөндийн хагшаа хурдаст хөрс тархжээ. Таван хан уулаараа хурээлуулэн суудаг.
Амьтан ургамал
Нутгийн уулархаг хэсгээр (42%), ой хөвч тайга, бусад хэсгээр бэлчээрийн ургамал, гол мөрдийн хөндийгөөр шугуй ургажээ. Ойн ба хээрийн амьтад тархсан.
Аж үйлдвэр
Сэлэнгэ аймаг нь газар тариалан голлон хөгжүүлсэн аймаг юм. Манай орны газар тариалангийн талбайн үлэмж хэсэг энэ аймгийн нутагт Орхон Сэлэнгийн савд төвлөрсөн юм. Улсын үр тарианы 40 орчим хувийг үйлдвэрлэдэг, 570,000 гаруй малтай. Сэлэнгэ аймагт мод боловсруулах, гурилын, хүнсний, спирт бал бурамын үйлдвэр, вагон засварын газар бий. Сүхбаатар хот нь төмөр ба авто замын гол зангилаа нутаг бөгөөд манай хилийн байнгын чухал гарцын нэг юм.
Сумд
| № |
Сум (хотыг тодоор) |
Суурин хүн амын тооцоо |
Талбай (км²)[4] |
Нягт. (2011) |
|||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2000 | 2004 | 2008 | 2011[3] | ||||
| 1 | Алтанбулаг | 3,489 | 3,783 | 4,545 | 5,117 | 2100.30 км² | 2.44 |
| 2 | Баруунбүрэн | 2,939 | 2,430 | 2,702 | 2,874 | 2814.54 км² | 1.02 |
| 3 | Баянгол | 5,391 | 4,264 | 5,028 | 5,629 | 1976.28 км² | 2.85 |
| 4 | Ерөө | 6,077 | 5,531 | 5,792 | 6,400 | 8203.51 км² | 0.78 |
| 5 | Жавхлант | 1,767 | 1,838 | 1,827 | 2,029 | 1189.70 км² | 1.71 |
| 6 | Зүүнбүрэн | 2,507 | 2,373 | 2,468 | 2,708 | 1204.94 км² | 2.25 |
| 7 | Мандал | 23,964 | 22,864 | 23,646 | 25,329 | 4843.73 км² | 5.23 |
| 8 | Орхон | 2,817 | 2,106 | 2,165 | 2,283 | 1306.27 км² | 1.75 |
| 9 | Орхонтуул | 3,760 | 3,398 | 2,952 | 3,684 | 2940.83 км² | 1.25 |
| 10 | Сант | 2,062 | 2,033 | 2,056 | 2,260 | 1387.06 км² | 1.63 |
| 11 | Сайхан | 8,737 | 8,282 | 8,285 | 8,648 | 1311.87 км² | 6.59 |
| 12 | Сүхбаатар | 22,374 | 20,025 | 19,626 | 22,958 | 45.35 км² | 506.24 |
| 13 | Түшиг | 1,899 | 1,608 | 1,420 | 1,647 | 2492.82 км² | 0.66 |
| 14 | Хүдэр | 1,799 | 1,838 | 2,078 | 2,229 | 2838.65 км² | 0.79 |
| 15 | Хушаат | 1,406 | 1,946 | 1,585 | 1,809 | 2010.15 км² | 0.90 |
| 16 | Цагааннуур | 4,153 | 3,919 | 4,257 | 4,344 | 3814.72 км² | 1.14 |
| 17 | Шаамар | 4,809 | 3,783 | 4,158 | 3,750 | 671.91 км² | 5.58 |
| Аймгийн дүн | 99,950 | 92,021 | 94,590 | 103,698 | 41,152.63 км² | 2.52 | |